Büyük Çernobil Faciası
1986 yılında Ukrayna'nın (SSCB'ye bağlıydı) Çernobil kentinde bulunan nükleer santralinde gerçekleşen kaza, 1.000 kw gücünde dört reaktörün hatalı tasarımı ve güvenlik önlemi amaçlı yapılan deneyin hatayla sonuçlanması sonucu oluşmuştur.
Deneyin yapılacağı gece güç yarıya düşürüldü ve güvenlik sistemi devre dışı bırakıldı.26 Nisan gecesi saat 00:26'da son hazırlıklarını yapıp ek su pompalarını çalıştırdılar.Bunun sonucunda gücünün %7'siyle çalışan reaktörde buhar basıncı düştü ve buhar ayırma tamburundaki su güvenlik sınırının altına kadar indi.Normalde güvenlik sistemine ulaşması gereken sinyaller mühendisler tarafından engellendi.Su düzeyini yükseltmek için buhar sisteminde koşulların oluştuğu belirlendi.Büyük patlama ise 1:25 sularında meydana geldi.
Deneyin asıl amacı ise reaktörün aniden durması sonucu buhar tribünlerinin ne kadar süre daha çalışacağı ve ne kadar süre güvenlik sistemine güç sağlayabileceğini ölçmekti.Geriye kalan acil güvenlik sinyali bağlantılarının kesilmesi sonucu tribünlere giden buhar akışı durdu.Bunun sonucunda dolaşım pompaları ve reaktörün soğutma sistemi yavaşladı.Yakıt kanalları aniden ısındı ve bütün reaktörler denetimden çıktı.Tehlikeyi farkeden mühendisler bütün denetim çubuklarını sisteme sokmaya karar verdiler ancak aşırı ısınan reaktörde deneyden 1 dakika sonra iki patlama gerçekleşti.Dördüncü reaktöründe patlamasıyla oluşan radyasyon Hiroşima ve Nagazaki'nin 200 katı daha etkiliydi.
Nükleer felakette, ilk olarak santralinde çevresinde çalışan 31 işçi hayatını kaybetti.Ancak sadece bununla sınırlı kalmadı.Ukrayna'nın yakın coyrafyasını da çok büyük miktarda etkiledi.
Felaketin yaşanmasından sonra çevresindeki 30 km alan boşaltılarak insanlar çevresinden uzaklaştırıldı.Reaktörler çimento ve çelik kullanılarak gömüldü.Binanın altı betonlandı, besinler bile başka yerlerden ithal edildi.
Bu büyük facialardan Türkiye'de çok büyük bir miktarda etkilendi.Özellikle Karadeniz bölgesinde çay ve fındıklar radyasyonlu olduğu gerekçesiyle satılamadı ve ülkede kanser vakaları büyük miktarda artış gösterdi.Bunun sonucunda Türkiye, bu faciadan hem sağlık, hem ekonomik açıdan etkilendi.
